Deze week ondervinden we zeer koude temperaturen met lokaal nog kans op sneeuwval.
Algemene atmosferische situatie
Op het grensgebied tussen warme lucht vanuit Zuid-Europa en zeer koude polaire lucht vanuit Noord-Europa heeft zich voorbije weekend een lagedrukgebied uitgediept dat over het zuiden van ons land trok. De storing rond dit lagedrukgebied beïnvloedde de voorbije dagen het weer in onze streken. De polaire continentale lucht, die zich reeds ter hoogte van de Benelux bevond, werd door deze lage druk aangezogen en bereikte onze regio vanuit het noorden, waarbij de warme lucht geleidelijk werd opgeslorpt. Deze atmosferische situatie leidde uiteindelijk tot winterse neerslag met sneeuwval of aanvriezende regen ter hoogte van een gebied dat zich uitstrekt van het zuiden van Engeland tot Oekraïne, via de Benelux-landen, Duitsland en Polen.
Kaart van de luchtmassa (in kleur) en isobaren (witte lijnen) die de instroom van zeer koude continentale lucht over een groot deel van de noordelijke helft van Europa laat zien. De figuur toont de overwegend anticyclonale zone van Groenland tot Rusland, dat aan de oorsprong ligt van de aanvoer van deze koude lucht vanuit het oosten tot noordoosten, evenals de depressiezone en storingen ter hoogte van de Atlantische Oceaan die naar het zuiden van Europa worden verdreven (bron: ECMWF).
Wat zijn de verwachtingen voor de komende dagen?
Deze week zal de zeer koude continentale luchtstroming vanuit het oosten tot het noordoosten aanhouden. De temperaturen zullen in de meeste delen van het land negatief blijven, zelfs overdag. Er wordt een sterke nachtvorst verwacht met minima van -6 tot -10°C, maar van -10 tot -15°C (of plaatselijk nog lager) boven het dikkere sneeuwpak in het noorden van het land en in de Ardense valleien (zie ook het weer voor de komende dagen).
Deze koude periode zal naar verwachting ten minste tot het einde van deze week aanhouden en dit door de aanwezigheid van een hogedrukgebied ten noorden van onze regio's. De koude en droge luchtmassa zal zich hierdoor langere tijd ter hoogte van een groot deel van Noord-Europa bevinden aangezien het hogedrukgebied de weg blokkeert voor Atlantische storingen, wiens pad herleidt wordt richting het Iberisch schiereiland en de Middellandse Zee.
Wat zijn de oorzaken?
Zo'n aanvoer van koude continentale polaire lucht doet zich typisch voor tijdens de winterperiode, in het bijzonder wanneer de luchtstroming zeer koude lucht uit Noord-Europa of Rusland naar onze streken brengt. De huidige weersituatie zou ook verband kunnen houden met de recente storing (in januari) van de polaire vortex, veroorzaakt door een verschil in temperatuur in de stratosfeer (zie figuren hieronder). Dit natuurlijke verschijnsel kan zich tijdens de winter voordoen en zorgt ervoor dat polaire lucht zich naar lagere breedtegraden verplaatst. Dit effect werd door verschillende studies aangetoond (cf. 1,2). Andere factoren kunnen echter (ook) bijgedragen hebben tot deze winterprik (zie bijvoorbeeld uitleg op de website van UK Metoffice).
